CEZA MAHKEMESİ TÜRLERİ NELERDİR?
Ceza Mahkemesi türleri Adlî yargı ilk derece mahkemeleri ile bölge adliye mahkemelerinin kuruluş, görev ve yetkilerini düzenleyen 5235 sayılı Kanunun 8. Maddesinde asliye ceza ve ağır ceza mahkemeleri ile özel kanunlarla kurulan diğer ceza mahkemeleri olarak sıralanmıştır. 18/6/2014 tarihli ve 6545 sayılı Kanunun 48 inci maddesiyle artık Sulh Ceza Hakimliği de kanuna derç edilmiştir. Özel Kanunla kurulan mahkemelere örnek olarak yargılanan kişinin yaşı gözetilerek belirlenen Çocuk Mahkemeleri ve Çocuk Ağır Ceza Mahkemelerini söyleyebiliriz.
Anayasanın Yargı başlıklı üçüncü bölümünde Mahkemeler ile ilgili bazı temel kurallar belirlenmiştir. Anayasanın ‘Mahkemelerin kuruluşu, görev ve yetkileri, işleyişi ve yargılama usulleri kanunla düzenlenir’ içerikli 142 maddesinden de anlaşılacağı üzere mahkemeler gücünü Anayasadan almaktadır ve kanun da yazılı olmayan ve görevli olmayan mahkemenin yargılama yapması mümkün değildir.
AĞIR CEZA MAHKEMESİ NEDİR?
Ağır ceza mahkemesinin görev alanına giren suç tipleri aşağıdaki bölümde detaylı şekilde tarafımızca açıklanmıştır. Bu suç tiplerini incelediğimizde ağır ceza mahkemesi yargılamasına konu söz konusu eylemlerin toplumun düzenini bozduğu, Devletin güvenliğini, Anayasal düzeni ve Milli savunmayı tehlikeye soktuğu ve kişi beden bütünlüğü ve güvenliğini ağır şekilde ihlal ettiği görülmektedir. İşte bu eylemler bu nedenle ceza miktarı bakımından yapılan yargılamada oldukça ağır cezai yaptırımlarla sonuçlanabilmektedir. İşte bu yüzden söz konusu eylemlerin yargılaması da Ağır Ceza Mahkemesince yapılmaktadır. Ağır ceza mahkemesini, ceza miktarı bakımından en ağır suçlara bakan ilk derece ceza mahkemesi olarak nitelemek de doğru olacaktır.
AĞIR CEZA AVUKATI HANGİ DAVALARA BAKAR?
Bu soruya öncelikle ağır ceza avukatını açıklamakla başlamak gerekir. Çünkü halk arasında ceza avukatı ve ağır ceza avukatı terimi çokça kullanılmaktadır lakin, avukatlıkta esasen böyle bir ayrım bulunmamaktadır. Bir avukat her tülü davalara bakmakta serbesttir. Ağır ceza davalarında tecrübesi, bilgi birikimi olan, kendisini Ağır Ceza Hukuku hususunda geliştirmiş, uzmanlaşmış avukatlara halkın tabiri ile Ağır Ceza Avukatı diyebiliriz. Ağır Ceza Mahkemesinin görev alanına giren suçların en ağır suçlar ve bu suç kapsamında düzenlenen ve hükmedilen cezaların da en ağır cezalardan olmasından dolayı mağduriyet yaşamamak adına bu davaların Ağır Ceza Avukatı aracılığıyla takip edilmesinde büyük fayda bulunmaktadır. Davada müşteki veya sanık olmak bu durumu değiştirmemektedir. Ağır ceza avukatının çok yönlü bakışı ve analitik düşüncesi bu tür davaların kilit noktasını çözmekte çok etkili olup dosyanın detaylı incelenerek delillerin eksiksiz toplanmasında, tanıkların etkin şekilde dinlenmesinde, savunmanın en etkin şekilde yapılıp mahkeme sürecinin usullere uygun yürütülmesinde ağır ceza avukatının rolü çok büyüktür.
ASLİYE CEZA MAHKEMESİ VE AĞIR CEZA MAHKEMESİ ARASINDAKİ FARK NEDİR?
Asliye ceza mahkemeleri tek hakimli olup ayrıca duruşmalarda iddia makamı olarak Cumhuriyet Savcısı da bulunmaktadır, düzenlemelerle Cumhuriyet Savcısı Asliye Ceza Mahkemelerinde görevlendirilmiş ise de daha sonra bu düzenleme iptal edilmiş, lakin son düzenlemelerle tekrar Cumhuriyet Savcısı görevlendirilmiştir. Ağır ceza mahkemesi ise bir başkan ile iki üye ile toplanmaktadır. Ve tabi ki duruşmalarda iddia makamı olarak Cumhuriyet Savcısı da bulunmaktadır.
Ağır ceza mahkemesi, açıkladığımız üzere suçlar arasında en ağır cezayı gerektiren suçlara bakmaktadır. Ağır ceza mahkemelerinin görev alanına giren suçlar dışında kalan tüm suçlara ise asliye ceza mahkemeleri bakar.
Belirtmek gerekir ki;
- Düzenlemelerle bir suçun ağır ceza mahkemesinin görevi kapsamına girdiği açıkça belirtilmediyse ve sanık 18 yaşından küçük değilse işte o söz konusu suç artık Asliye Ceza Mahkemesinin görev alanına girmektedir.
- Eğer ki yargılanan kişi 18 yaşından küçük ise ve suç ağır ceza mahkemelerinin görev alanına giren bir suç ise söz konusu suça Çocuk Ağır Ceza Mahkemesinin görev alanına girmektedir.
- Düzenlemelerle bir suç Ağır ceza mahkemesinin görevi kapsamına girdiği açıkça belirtilmediyse ve yargılanan kişi 18 yaşından küçükse söz konusu suç artık Çocuk Ceza Mahkemesinin görev alanına girmektedir.
AĞIR CEZA MAHKEMESİNİN GÖREV ALANINA GİREN SUÇLAR HANGİLERİDİR?
Kanun koyucu tarafından 5235 sayılı Kanun ile Adlî yargı ilk derece mahkemeleri ile bölge adliye mahkemelerinin kuruluş, görev ve yetkileri düzenlenmiş ve bu kanunun 8. Maddesinde Ceza Mahkemeleri sıralanırken, 12. Maddesinde ise Ağır ceza mahkemesinin görevi açıklanmıştır. İşlenen herhangi bir suçun ağır ceza mahkemesinin yargılama görevine giren suçlardan olup olmadığını tespit edebilmemiz için 5235 Sayılı Kanun’un 12. Maddesindeki kriterlere bakmamız gerekmektedir. Madde metni incelendiğinde görüleceği üzere bir suçun ağır ceza mahkemesinin yargılama görevine girip girmediği hususu bir takım suç vasfı ve ceza miktarlarına bağlanmıştır.
5235 sayılı Kanunun 12. Maddesine göre;
- TCK 148. ve 149. maddesinde düzenlenen Yağma/Gasp Suçu,
- TCK 158. maddesinde düzenlenen Nitelikli Dolandırıcılık Suçu,
- TCK 161. maddesinde düzenlenen Hileli İflas Suçu,
- TCK 204/2. maddesinde düzenlenen Resmi Belgede Sahtecilik Suçu,
- TCK 250/1. ve 250/2. maddesinde düzenlenen İrtikap Suçunun yargılaması Ağır Ceza Mahkemelerinde yapılması gerekmektedir.
- Ayrıca yine bu maddeye göre Türk Ceza Kanunu’nun İkinci Kitap Dördüncü Kısmının Dört, Beş, Altı ve Yedinci Bölümünde tanımlanan suçlardan olan 318. Maddesinde düzenlenen Halkı Askerlikten soğutma Suçu, 319. Maddede düzenlenen Askerleri İtaatsizliğe Teşvik Suçu, 324. Maddesinde düzenlenen Seferberlikle İlgili Görevin İhmali Suçu, 325. Maddede düzenlenen Düşmandan Unvan ve Benzeri Payeler Kabulü Suçu, 332. Maddede düzenlenen Askeri Yasak Bölgelere Girme Suçu ağır ceza mahkemesinin görevine girmemektedir.
- Ancak Türk Ceza Kanununun İkinci Kitap Dördüncü Kısmının Dört, Beş, Altı ve Yedinci Bölümünde tanımlanan suçlardan işte bu 318, 319, 324, 325 ve 332. maddeler dışındaki suçların yargılanması ağır ceza mahkemesinde yapılması gerekmektedir. Millete Ve Devlete Karşı Suçları düzenleyen TCK nın İkinci Kitabın dördüncü kısmında alt bölümlerde çeşitli suç tipleri yer almaktadır.
Dördüncü kısmın Devletin Güvenliğine Karşı Suçları düzenleyen dördüncü bölümünün;
- 302. Maddesinde düzenlenen Devletin birliğini ve ülke bütünlüğünü bozmak suçu,
- 303. Maddesinde düzenlenen Düşmanla işbirliği yapmak suçu,
- 304. Maddesinde düzenlenen Devlete karşı savaşa tahrik suçu,
- 305. Maddesinde düzenlenen Temel millî yararlara karşı faaliyette bulunmak için yarar sağlama suçu,
- 306. Maddesinde düzenlenen Yabancı devlet aleyhine asker toplama suçu,
- 307. Maddesinde düzenlenen Askerî tesisleri tahrip ve düşman askerî hareketleri yararına anlaşma suçu,
- 308. Maddesinde düzenlenen Düşman devlete maddi ve mali yardım suçu ağır ceza mahkemelerinin görev alanına girmektedir.
Dördüncü kısmın Anayasal Düzene ve Bu Düzenin İşleyişine Karşı Suçları düzenleyen beşinci bölümünün;
- 309. Maddesinde düzenlenen Anayasayı ihlal suçu,
- 310. Maddesinde düzenlenen Cumhurbaşkanına suikast ve fiilî saldırı suçu,
- 311. Maddesinde düzenlenen Yasama organına karşı suç,
- 312. Maddesinde düzenlenen Hükûmete karşı suç,
- 313. Maddesinde düzenlenen Türkiye Cumhuriyeti Hükûmetine karşı silâhlı isyan suçu,
- 314. Maddesinde düzenlenen (Dördüncü kısmın dördüncü ve beşinci bölümlerinde yer alan suçları işlemek amacıyla) silâhlı örgüt suçu,
- 315. Maddesinde düzenlenen ( 314. Madde kapsamındaki örgüte ) Silâh sağlama suçu,
- 316. Maddesinde düzenlenen (Dördüncü kısmın dördüncü ve beşinci bölümlerinde yer alan suçlar kapsamında) Suç için anlaşma suçu ağır ceza mahkemelerinin görev alanına girmektedir.
Dördüncü kısmın Milli Savunmaya Karşı Suçları düzenleyen altıncı bölümünün;
- 317. Maddesinde düzenlenen Askerî komutanlıkların gasbı suçu,
- 320. Maddesinde düzenlenen Yabancı hizmetine asker yazma, yazılma suçu,
- 321. Maddesinde düzenlenen Savaş zamanında emirlere uymama suçu,
- 322. Maddesinde düzenlenen Savaş zamanında yükümlülükler suçu,
- 323. Maddesinde düzenlenen Savaşta yalan haber yayma suçu ağır ceza mahkemelerinin görev alanına girmektedir.
Dördüncü kısmın Devlet Sırlarına Karşı Suçlar ve Casusluk Suçunu düzenleyen yedinci bölümünün;
- 326. maddesinde düzenlenen Devletin güvenliğine ilişkin belgeler ile ilgili suç,
- 327. maddesinde düzenlenen Devletin güvenliğine ilişkin bilgileri temin etme suçu,
- 328. maddesinde düzenlenen Siyasal veya askerî casusluk suçu,
- 329. maddesinde düzenlenen Devletin güvenliğine ve siyasal yararlarına ilişkin bilgileri açıklama suçu,
- 330. maddesinde düzenlenen Gizli kalması gereken bilgileri açıklama suçu,
- 331. maddesinde düzenlenen Uluslararası casusluk suçu,
- 333. Maddesinde düzenlenen Devlet sırlarından yararlanma, Devlet hizmetlerinde sadakatsizlik suçu,
- 334. Maddesinde düzenlenen Yasaklanan bilgileri temin suçu,
- 335. Maddesinde düzenlenen Yasaklanan bilgilerin casusluk maksadıyla temini suçu,
- 336. Maddesinde düzenlenen Yasaklanan bilgileri açıklama suçu,
- 337. Maddesinde düzenlenen Yasaklanan bilgileri siyasal veya askerî casusluk maksadıyla açıklama suçu,
- 338. Maddesinde düzenlenen Taksir sonucu casusluk fiillerinin işlenmesi,
- 339. Maddesinde düzenlenen Devlet güvenliği ile ilgili belgeleri elinde bulundurma suçu ağır ceza mahkemelerinin görev alanına girmektedir.
- Yine 5235 sayılı Kanunun 12. Maddesine göre 12/4/1991 tarihli 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlar dolayısıyla açılan davalar ağır ceza mahkemelerinin görev alanına girmektedir.
- Ayrıca 12. Maddede ağırlaştırılmış müebbet hapis, müebbet hapis ve on yıldan fazla hapis cezalarını gerektiren suçlarla ilgili dava ve işlerde ağır ceza mahkemelerinin görevli olduğu belirlenmiştir. Hemen dikkat çekmek isteriz ki, 5235 sayılı Kanunun 14. Maddesine göre bir suçun ağır ceza mahkemesinin görevine girip girmediğinin tespitinde o suçun ağırlaştırıcı veya hafifletici nedenleri göz önüne alınmadan söz konusu suçun cezasının üst sınırı göz önünde bulundurulması gerekmektedir.
- Anılan 12. Maddede kanunların ayrıca görevli kıldığı haller, Anayasa Mahkemesi ve Yargıtay’ın yargılayacağı kişilere ilişkin hükümler, askerî mahkemelerin görevlerine ilişkin hükümler ile çocuklara özgü kovuşturma hükümleri saklı tutulmuştur.
- Aşağıdaki suçlarla ilgili yargılamanın da Ağır Ceza Mahkemesinde yapılması gerekmektedir;
- TCK 81. ve 82. maddesinde düzenlenen Kasten Adam Öldürme Suçu,
- TCK 85/2. maddesinde düzenlenen Taksirle Ölüme Neden Olma Suçu,
- TCK 87/4. maddesinde düzenlenen Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Yaralama suçu,
- TCK 247. maddesinde düzenlenen Zimmet Suçu,
- TCK 252. maddesinde düzenlenen Rüşvet Suçu
- TCK 188. maddesinde düzenlenen Uyarıcı ve uyuşturucu madde ticareti ve imalatı suçu,
- TCK 80. maddesinde düzenlenen İnsan ticareti suçu,
- TCK 102. maddesinde düzenlenen Cinsel saldırı suçu,
- TCK 91-93 maddelerinde düzenlenen Doku ve organ ticareti suçu,
- TCK 77. maddesinde düzenlenen İnsanlığa karşı işlenen suçların yargılaması Ağır Ceza Mahkemelerinde yapılması gerekmektedir.
