İş Kanununa göre; Kıdem tazminatı işçinin fiilen eline gecen ücret üzerinden değil, sigorta pirimi, vergi, sendika aidatı gibi kesintiler yapılmaksızın gerçekleşen son brüt ücreti üzerinden hesaplanır.
Askıya alınan iş sözleşmesinin feshinde kıdem tazminatı süresi hesaplanırken iş sözleşmesinin askıya alınmasından önce hak kazanılan son ücret göz önüne alınması gerekmektedir.
Kıdem tazminatı nasıl hesaplanır konusunu biraz daha açacak olursak kıdem tazminatına esas alınacak olan ücretin tespitinde ise asıl ücrete ek olarak işçiye sağlanan para veya paraya ölçülebilen menfaatler göz önünde tutulması gerekmektedir. Buna göre; ikramiye, devamlılık arz eden prim, yakacak yardımı, yiyecek yardımı, giyecek yardımı, kira aydınlatma, servis yardımı yemek yardımı ve benzeri ücret dışındaki para veya parayla ölçülebilen menfaatler kıdem tazminatı hesabında dikkate alınmalıdır. Kıdem tazminatı nasıl hesaplanır sorusuyla ilgili konuları aşağıda detaylı inceleyeceğiz.
Kıdem tazminatı hesaplama işte bu ödemelere göre değişkenlik göstermektedir. Bu nedenle iş hukuku avukatına detaylı bilgi verilerek hukuki destek alınmalıdır.
Kıdem Tazminatı Hesaplama İşleminde Hangi Ödemeler Dikkate Alınmalıdır?
Hangi ödemelerin kıdem tazminatı hesaplama sürecinde dahil edileceği hususunda göz önünde tutulması gereken en önemli kriter; işçiye yapılan ödemenin ücret niteliğinde olup olmadığı ve bu ödemenin süreklilik veya düzenlilik arz edip etmediğidir. Bu bakımından kıdem tazminatı hesabında dikkate alınacak ödemeler; ücret, ikramiyeler, jestiyon ikramiye, ilave tediyeler, bahşişler, yemek yardımı, gıda veya erzak yardımı, konut yardımı, vasıta ücreti, giyecek yardımı, ayakkabı parası, yakacak yardımı, çocuk yardımı, aile yardımı(zammı), iş riski, iş güçlüğü zammı, kasa tazminatıdır. Bu ödemelerin kıdem tazminatı hesabında doğru bir şekilde yansıtılması ve kıdem tazminatı hesaplama işleminin doğru yapılabilmesi için iş avukatına başvurmak gerekmektedir.
Kıdem Tazminatı Hesaplama İşleminde Hangi Ödemeler Dikkate Alınmamalıdır?
Az yukarıda kıdem tazminatı hesaplama işlemine dahil edilecek ödemeler bakımından en önemli kriterin; işçiye yapılan ödemenin ücret niteliğinde olup olmadığı ve bu ödemenin süreklilik veya düzenlilik arz edip etmediği olduğunu belirtmiştik. Bu kapsamda kıdem tazminatı hesaplamada hesaba dahil edilmeyecek ödemeleri, teşvik primi, özendirme (teşvik)ikramiyesi, iş elbisesi yardımı, öğrenim (tahsil)yardımı, iş yerinde kullanılmak üzere verilen sabun ve havlu, yıllık izin ücreti, hasta tatili ücreti, ulusal bayram ve genel tatil ücreti, fazla çalışma ücreti, bayram harçlığı, harcırah, evlenme yardımı, doğum yardımı, ölüm yardımı, askerlik yardımı, vekaleten yürütülen görevin ücreti, asgari geçim indirimi olarak sıralayabiliriz.
İşe İade Kararına Rağmen İşe Başlatılmayan İşçinin Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır?
İşçinin işe iade kararına istinaden işe başlama başvurusuna rağmen işveren tarafından işe başlatılmaması halinde, işe başlatılmayacağının sözlü ya da eylemli olarak açıklandığı tarihte veya bir aylık başlatma süresinin sonunda işçinin iş sözleşmesi işverence feshedilmiş sayılmaktadır. Kıdem ve ihbar tazminatı bakımından bu fesih tarihine göre hesaplanır. Kıdem tazminatı hesabında dikkate alınması gereken ücret ise işçinin işe başlatılmadığı tarihteki son ücreti olup kıdem tazminatı tavanı da aynı tarihe göre belirlenmektedir. Unutulmaması gerekir ki işe iade davasında kararın kesinleşmesine kadar geçecek olan en çok 4 aya kadar süre hizmet süresine eklenmelidir ve bu süre çalışılmış gibi değerlendirilmelidir. Uygulamada bu hususta çok sorun yaşanmakta hesaplamaya dahil edilecek süre açıkça ortada iken işe iade kararına rağmen işe başlatılmayan işçinin kıdem tazminatı eksik hesaplanmakta ve bazen bu işçi haksız bulunmakta ve hiç hesaplama yapılmamaktadır. Bu nedenle iş davalarının işçi avukatları ile takibi önem taşımaktadır. İş avukatları bu konudaki tecrübesi ile hakimi aydınlatacak ve şartlar oluştuysa söz konusu kuralın uygulanmasını sağlayacaktır.
Kıdem Tazminatı Tavanı Nasıl Hesaplanır?
İş Kanununa göre, kıdem tazminatı iş sözleşmesinin fesih tarihinde geçerli olan kıdem tazminatı tavanı ile sınırlandırılmaktadır. Kıdem tazminatı tavanı ise yıldan yıla değişiklik göstermektedir. Buna göre; kıdem tazminatı tavanı, en yüksek devlet memuruna bir hizmet yılı için ödenecek olan emeklilik ikramiyesini geçememektedir. 2018 de işçilere ödenecek kıdem tazminatına esas ücretin yıllık tavan tutarı 5.001,76 TL olarak belirlenmiştir. Bu kıdem tazminatı tavanı tutarı 2017 de daha düşükken 2019 da ne olacağı ise yine Maliye Bakanlığı tarafından belirlenecektir.
